Mówiąc o arkuszu kalkulacyjnym, pierwsze co przychodzi nam do głowy to Excel. Niektórzy mogą kojarzyć rozwiązania Open Source takie jak LibreOffice Calc, OpenOffice Calc lub mniej popularne obecnie komercyjne oprogramowanie Lotus 1-2-3. W przeszłości było jednak inaczej. Jest ona dość ciekawa, dlatego zachęcam do przeczytania.

Niewiele źródeł o tym wspomina, ale pierwszym arkuszem kalkulacyjnym był opracowany w 1961 roku „Elektroniczny arkusz kalkulacyjny”. Można było go użyć jedynie na kosztownych i ogromnych komputerach „mainframe”. Stać na nie było jedynie duże korporacje. Ważniejszy był jednak ten, który powstał kilkanaście lat później.

W 1978 roku Dan Bricklin podczas studiów podyplomowych na jednych z zajęć wpadł na genialny pomysł. Wykładowca narysował na tablicy tabelę, będącą przedstawieniem modelu finansowego. Znajdując błąd, musiał on mazać wartość w komórce, poprawiać ją, a następnie przeliczać powiązane dane od nowa. Wyobraził sobie wtedy lepsze rozwiązanie – elektroniczny arkusz kalkulacyjny obsługiwany za pomocą myszy.

Program powstał pierwotnie na Apple II, który mocno napędził jego sprzedaż. VisiCalc stał się pierwszą killer application mikrokomputerów. Wiele komputerów osobistych kupowano tylko po to, aby można było go uruchomić. Przyczyniło się to bardzo mocno do popularyzacji komputerów biurkowych, które zaczęły trafiać do coraz większej liczby firm i domów.

Na początku 1983 roku firma Lotus wypuściła program Lotus 1-2-3. Nazwa mówiła o tym, że oprócz arkusza był wbudowany dostęp do baz danych oraz funkcje graficzne, czyli aż pięć rodzajów wykresów. Najważniejszą nowością był dziadek VBA, czyli system makrodefinicji. Pozwalał na automatyzowanie często wykonywanych poleceń. Dzięki temu Lotus 1-2-3 do dzisiaj jest uważany za jedną z najlepiej sprzedających się aplikacji w dziejach. Dla wielu użytkowników był on kompletnym środowiskiem pracy.

Microsoft w 1982 roku zaprezentował Multiplan. Pozwalał on na tworzenie powiązań między arkuszami. Niestety brak wykresów, uciążliwe nazywanie komórek i słaby system pomocy nie pozwoliły mu zdobyć tak dużej popularności jak Lotusowi. Dał natomiast podwaliny innemu programowi zaprezentowanemu w 1985.

Połączenie doświadczenia z Multiplanem i  graficznego interfejsu sterowanego myszką pozwoliły stworzyć Excela. Okazało się to dla Billa Gatesa strzałem w dziesiątkę. Pierwsza wersja powstała jedynie na Macitosha, a wiele osób i przedsiębiorstw kupowało go tylko dla Excela.

Dwa lata później Excel pojawił się w wersji dla komputerów PC. Było to 3 lata przed udoskonaleniem Lotusa 1-2-3 co dało mu przewagę. Excel stał się wtedy flagowym produktem Microsoftu, a w 1992 w wersji 4.0 zdominował rynek.

Warto jeszcze wspomnieć o Quattro, które było dziełem firmy Borland. Zyskał wielu zwolenników – szczególnie słabszych komputerów, m.in. dzięki dużej szybkości działania. To o nim mówiono, że może zagrozić dominacji Lotusa, jednak Microsoft przebił wszystkich.

Dołącz do newslettera już dziś!
Zero spamu - tylko wartościowe treści!
Musisz już lecieć?
Zostaw swój adres e-mail i dołącz do BEZPŁATNYCH WEBINARÓW dotyczących SQLa!
  • „Jak uczyć się SQLa?” – 4 października
  • „SQL dla testerów” – 12 października